Kıbrıs Barış Harekatı'nın 49. yıl dönümünde şehitlerimizi ve gazilerimizi rahmetle ve minnetle anıyoruz. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin "20 Temmuz Barış ve Özgürlük Bayramı"nı kutluyoruz.
PERPA Kooperatifi ve PERPA Ticaret Merkezi B Blok Yönetimi
Kıbrıs Barış Harekatı nedir?
20 Temmuz 1974'te Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs'ta başlattığı askerî harekattır. Harekatın ilk ayağı Yunanistan hükûmetinin desteğiyle gerçekleştirilen 15 Temmuz 1974 darbesinin ardından düzenlendi. 14 Ağustos günü başlatılan ikinci harekatla Kuzey Lefkoşa da dahil olmak üzere adanın yüzde 37'sinin Türk kontrolüne geçmesiyle sonuçlandı. 140 bin ila 200 bin Rum adanın kuzeyinden, 42 bin ila 65 bin Türk adanın güneyinden göçmen oldu.
Türkler ile Rumlar arasında ilk olaylar, Osmanlı İmparatorluğu'nun adayı 1878 tarihli 50 yıl süreli kiralama antlaşmasıyla Birleşik Krallık'a bırakmasından sonra 1920'de kiralama süresinin dolmasına 8 yıl kala başladı. Bu olaylar sadece siyasi kavgalar olmakla birlikte silahlı çatışmalar şeklinde olmamıştır. 1920 yılında Rumların, İngiltere'nin onayını almadan Yunanistan'a katılma plebisiti yapmak istemesi ve Birleşik Krallık yönetiminin buna izin vermemesi, Rumların önce Birleşik Krallık'ı adadan çıkarmaya yoğunlaşmasına sebep oldu. 1950'lerin sonuna kadar süren bağımsızlık hareketi, 1960 yılında uluslararası anlaşmalara dayanan bir Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmasının yolunu açtı. Rumlar Birleşik Krallık'ın adadan çekilmesiyle, Türklerle birlikte ortak devlete razı olmadılar. Kıbrıs’ın tüm yönetimine kendileri el koyma yoluna gittiler; uluslararası anlaşmaları ve anayasayı çiğneyerek Türklere saldırılarda bulunmaya başladılar.
Kasım 1973 tarihinde Yunanistan'da Yunan Ordusu'ndan Dimitrios Yoannidis'in önderliğinden bir grup albay ihtilâl yaparak, ülkenin yönetimine el koydu. Kıbrıs Cumhuriyeti istihbaratı Mart 1974 tarihinde Yunanistan'daki cunta tarafından finansal ve idari yönden desteklenen EOKA-B’nin, darbe yapacağına dair III. Makarios'a (Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu ve bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı) haber verdi.
III. Makarios Temmuz 1974'ün başlarında, Yunanistan Cumhurbaşkanı'na Yunan askerlerin adadan çekilmesi ve kendisine düzenlenen suikast planlarının son bulmasını istedi. 3-5 Temmuz tarihlerinde ise asker ile polisler ada üzerinde birbirleri ile çatışmaya başladı.
Yunan Cuntası, adanın kontrolünü Yunan subayların bulunduğu birliğin almasını istedi. Birlik aynı gün Lefkoşa'daki Başkanlık Sarayı'nı bastı, fakat sarayın önceden basılacağı yönünde istihbarat alan III. Makarios, Londra'ya kaçtı.
III. Makarios, 16-17 Temmuz tarihlerinde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin kendisinin Kıbrıs Cumhuriyeti’nin hukukî lideri olarak kabul edildiği toplantılarda "Kıbrıs’ın bağımsızlığının ortadan kalktığını ve halkının tehlike altına olduğunu" belirtti. EOKA'nın tanınan simalarından Nikos Sampson yeni hükûmetin geçici devlet başkanı olarak dünyaya ilan edildi. Ertesi gün başkanlık yetkileri kullanılarak Kıbrıs Helen Cumhuriyeti ilan edildi.
15 Temmuz 1974 darbesi ve Nikos Sampson'un yeni hükûmetin devlet başkanı olması sonucu, Türkiye, Kıbrıs Harekâtı'nı başlattı.
Daha çok ayrıntı için TIKLAYINIZ
